Observeren versus Kindvolgsysteem
Ondanks dat wij bij Hooi hooi kinderen niet langs de een meetlat willen leggen, werken wij zeker wel met een kindvolgsysteem. Maar binnen de groene pedagogiek heeft dit wellicht een ander doel, een andere werkwijze dan vaak op reguliere kinderdagverblijven en basisscholen het geval is. Als wij kinderen volgen en hen kunnen ondersteunen op hun eigen weg , dan groeit een kind op die weet waar hij of zij heen wil en die heeft geleerd hoe daar te komen. Geen einddoel, het doel is dat wij een kind volgen en waar nodig ondersteunen. Waar dat dan ook toe leidt en welke weg er ook wordt gekozen.
Wat een echt kindvolgsysteem in de weg zit zijn definities over wat de uitkomst zou moeten zijn. Dus ieder doel wat we hebben voor ons kind, iedere gedachte over hoe iets zou moeten en alle dingen waarvan wij vinden dat ze zeer belangrijk zijn zouden we moeten parkeren. En hoe spannend en lastig dat misschien ook is, het is tegelijkertijd bevrijdend. Want jij hoeft het niet langer te weten en te sturen, je hoeft alleen maar te volgen en een omgeving te bieden die een kind nodig heeft. Ons kindvolgsysteem vraagt van ons om te leren observeren. Te kijken, voelen en horen waar de belangstelling van ons kind naar uitgaat. Het vraagt van ons vaak om niks te doen, gewoon beschikbaar en aandachtig aanwezig te zijn. Om enkel hulp te bieden als ons kind dat echt nodig heeft, of beter nog er zelf om vraagt.
Hoe ziet dat er uit in de praktijk? Je neemt de tijd en neemt waar wat een kind uit zichzelf doet. Dus welke dingen hoeven niet, maar doet een kind toch. Wat valt op aan een kind, wat zie je, wat hoor je, wat voel je daarbij? Welke dingen gaan moeiteloos? Welke dingen geven plezier? Waarin zet een kind door ondanks tegenslag? Waardoor wordt een kind gedreven? Werkt je kind toe naar een prestatie of juist niet? Waarbij zoekt een kind hulp? Niet handelen gewoon observeren. Je kan het opschrijven, je kan aantekeningen maken, maar hoeft niet. Daarna vragen wij ons af, heeft een kind ergens hulp bij nodig? En is het antwoord ja, dan proberen wij dit in de praktijk te brengen (en ook collega’s en ouders daarin mee te nemen) zodat het bij een kind en een karakter past. Het kan best zijn dat je dan het ene kind een vaardigheid aanleert, een ander kind meer begrenst in bepaalde situaties en toch andere gedrag aanleert of juist een kindje nog even met rust laat. Observeer daarna goed, verandert er iets? Zo ja, in het belang van het kind? Voegt jou handelen iets toe? Zo groeit een kind bijna vanzelf.
Ieder kind heeft zijn eigen interesses, talenten en drijfveren. Door daar aandacht voor te hebben en een kind erin te volgen groeit een kind tot iemand die dicht bij zichzelf staat. Iemand die weet wat hij wil en die heeft leren vertrouwen op zijn of haar eigen kunnen. En natuurlijk leren wij kinderen ook normen, (sociale) vaardigheden, waarden en grenzen. Maar dit valt ook onder wat heeft een kind nodig. Alleen het is wel belangrijk om te kijken, welke normen en waarden, vinden wij dit als team ook? Dus praat erover met elkaar.
vb. een thema zoals Vlinders, moeten kinderen in de kring komen? Moeten ze de kleuren van een vlinder benoemen? Veel kinderen vinden het leuk dus wij bieden de mogelijkheid om die kleuren te ontdekken. Maar misschien past het op dat moment even niet bij dat ene kindje en loopt hij over een uur over ons boerenerf en kletst hij vol enthousiasme samen met de pedagogisch medewerker over een groene tractor, een rode en blauwe machine. Dat kindje heeft op die dag net zoveel geleerd maar op een andere manier.
Van de pedagogisch medewerker vraagt het dus om een omgeving te creëren die op verschillende manieren en momenten de ontwikkelgebieden raakt. Maar ook om de dag te pakken en je kansen te zien!
En misschien hebben kinderen bij Hooi hooi niet zo goed geleerd om stil te zitten op een stoel, het zijn vaak wel kinderen die oog hebben voor hun omgeving. En laat ze daar later juist heel veel profijt van hebben. Dan heeft de kleuterjuffrouw nog ruim twee jaar de tijd om een kindje stil te leren zitten in een kring.
